Świerklaniec to niewielka wieś położona w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim. Powstała w 1924 roku ze zlikwidowanego obszaru dworskiego o tej samej nazwie. Miejsce malownicze z burzliwą historią.
Świerklaniec to także gmina, której aż 43% powierzchni zajmują lasy, a jej najbardziej znany kompleks leśny to park Świerklaniecki. To byłe historyczne założenie pałacowe-parkowe, które znajdowało się wokół piastowskiego Zamku i pałacu zwanego Małym Wersalem. Na terenie gminy leżą także dwa duże zbiorniki wodne: Kozłowa Góra oraz zalew w Chechle.
MAPA GMINY ŚWIERKLANIEC I OPISANYCH JEJ ATRAKCJI
ŚWIERKLANIEC I JEGO ATRAKCJE
Niestety najpiękniejsze i najcenniejsze kulturowo obiekty zostały zniszczone w 1945 roku (o tym poniżej), ale to co pozostało także zasługuje na uwagę i zainteresowanie. Jeśli traficie tu przy tak pięknej aurze jak my, będziecie zachwyceni.
PAŁAC KAWALERA
Budowlę pałacu / domu Kawalera wzniesiono w parku świerklanieckim w pobliżu nieistniejącego już pałacu zwanego „Małym Wersalem” lub „Śląskim Wersalem”. Ta rezydencja w stylu francuskiego neobaroku, dla rodu Donnersmarcków została wybudowana dla Wilhelma II, który przyjeżdżał do Świerklańca na polowania. Na froncie znajduje się napis: „Memento vivere” (Pamiętaj o życiu), który miał zachęcać do zabawy. Po zakończeniu II wojny światowej obiekt ten został odrestaurowany i służył jako ośrodek szkoleniowy dla górnictwa. Rok temu pałac mieścił w swoich wnętrzach hotel i restaurację, obecnie już nie pełni funkcji noclegowych.
Na szczęście nadal można wejść do środka i obejrzeć przynajmniej imponującą klatkę schodową.
PARK W ŚWIERKLAŃCU
Park w Świerklańcu mógłby dzisiaj wyglądać inaczej, gdyby zachowały się tu przedwojenne zabudowania. Niestety po nich pozostały już tylko ślady. Kiedy miejscowość była własnością rodziny Henckel von Donnersmarck, założono tu rozległy park w stylu angielskim, obok istniejącego już średniowiecznego zamku.
Obecny park nie wygląda już tak jak za swojej świetności, zachowało się w nim jednak kilka historycznych obiektów. Pozostały tu murki, kamienne rzeźby francuskiego rzeźbiarza Emmanuela Fremieta oraz schody pałacowe.
Pomiędzy rzeźbami, w centralnym miejscu stała i stoi nadal fontanna „Trzy Gracje”.
Pomiędzy Pałacem Kawalera, a ogrodem z fontannami mamy mini amfiteatr.
W sercu parku, poniżej schodów pałacowych znajduje się staw wodny z fontanną i zabytkowym masztem. Wokół stawu mamy kilka ścieżek spacerowych, romantycznie położone ławeczki oraz dużo starych drzew przyjmujących różne kształty. W parku występują nawet 120-letnie dęby, sosny wejmutki i inne cenne gatunki drzew.
Idąc dalej w kierunku północnym park robi się coraz bardziej dziki. Przechodzimy nawet obok małego wodospadu.
RUINY ZAMKU Z FOSĄ
W okolicy Kościoła znajduje się kilka kamiennych mostków oraz mnóstwo starych drzew. To miejsce na mapie oznaczone jest jako zamek. Faktycznie kiedyś się tu znajdował, ale obecnie ciężko sobie nawet wyobrazić jaki był jego obrys, zachowały się bowiem tylko resztki fundamentów i kilka kamiennych mostków przez niegdysiejszą fosę.
KOŚCIÓŁ DOBREGO PASTERZA I MAUZOLEUM
Kawałek dalej na północ od Pałacu i zamkowych pozostałości znajduje się Kościół i Mauzoleum. Wybudowany on został w 90-tych latach XIX wieku według projektu niemieckiego architekta Juliusa Carla Raschdorffa. Ufundowany jako kościół pałacowy, ale dostępny również dla mieszkańców wsi wyznania ewangelickiego. Wybudowany w stylu neogotyckim pełnił swoją rolę do 1945 roku, potem niestety został splądrowany. Po wojnie zmieniał funkcje i wielokrotnie był otwierany dla wiernych i zamykany.
Podczas ostatniej wizyty w tym miejscu udało się zajrzeć do wnętrz kościoła. Drewniany strop i stare ławy nadają wnętrzu fantastyczny charakter i wydają specyficzny zapach starego drewna.
Po stronie północnej kościoła wybudowano początkiem XX w. Mauzoleum książąt Henckel von Donnersmarck na planie krzyża greckiego. Zostało ono połączone z kościółkiem otwartym krużgankiem na rzucie litery L. Oba obiekty zbudowane są z cegły i piaskowca, w stylu neogotyckim. Wysoki dach obiektu wieńczy postać anioła.
STARA KORDEGARDA
Przy wjeździe do parku mamy budynek starej kordegardy, w której obecnie mieści się Urząd Stanu Cywilnego.
FOLWARK PAŁACOWY DONNERSMARCKÓW
Folwark lata świetności niestety ma daleko za sobą. Teraz można obejrzeć jedynie imponującej wielkości zabudowania, które niszczeją. Niegdyś w tej części parku znajdowały się domy mieszkalne dla pracowników, biura, magazyny, pralnie, spichlerze, gorzelnie. Te największe które widzicie poniżej na zdjęciach to dwie obory i stajnia dla koni pociągowych. W pozostałych znajdowały się jeszcze: wylęgarnia ptaków, kuźnia oraz budynek mieszkalny dla pracowników sezonowych.
POZOSTAŁE OBIEKTY NA TERENIE PARKU
W parku pozostało jeszcze kilka innych obiektów o których warto wspomnieć. Dawny budynek ogrodnika, który pełni obecnie funkcje hotelowe. Nieopodal mamy jeszcze pięknie odrestaurowana leśniczówkę.
RUINY ROMANTYCZNE W ORZECHU
W pobliżu parkowego założenia w Świerklańcu , mniej więcej kilometr na południowy – zachód znajdziemy jeszcze jeden ciekawy obiekt związany z historią tego miejsca. W lesie, na wzgórzu za polami kukurydzy stoi sztuczna ruina wybudowana jeszcze w czasach Donnersmarcków. Na mapie znajdziecie to miejsce pod nazwą : Romantyczne Ruiny w Orzechu . Ruina została zbudowana jako cel wycieczek konnych mieszkańców pałacu.
NIEISTNIEJĄCE OBIEKTY I ODROBINA HISTORII
STARY ZAMEK
To pierwsza siedziba rodu Donnersmarcków w Świerklańcu. Stał już wtedy przy samej drodze. Obecnie ukryty tak, że z trudem odnajdziemy pozostałości jego fundamentów. Zamieściłam powyżej kilka zdjęć z tego miejsca. Po zamku pozostały jedynie fragmenty fundamentów, most i postumenty.
MAŁY WERSAL
Kiedy stary zamek przestał wystarczać, w centralnej części parku wybudowano jedną z najpiękniejszych rezydencji magnackich ówczesnej Europy. Książę Guido von Donnersmarck wystawił ją w prezencie dla ukochanej żony Blanki. Projektowana na wzór Wersalu rezydencja robiła ogromne wrażenie, w końcu pałac był odpowiedni dla jednego z najbogatszych ludzi w Europie. Mieściło się tu 6 apartamentów z łazienkami, 34 komnaty, a nawet system wentylacji i ogrzewanie.
Pałac przetrwał dwie wojny światowe, ale niestety nie przetrwał Armii Czerwonej. Gdy Świerklaniec w styczniu 1945 roku zajęli Sowieci, zrobili sobie w pałacu ognisko. Pałac spłonął, a to co zostało, padło ofiarą szabrowników. II pożar to już próba zatarcia śladów i dokończenie dzieła zniszczenia. Ruina pewnie stała by do dzisiaj, gdyby nie decyzja, aby resztki wysadzić w powietrze.
Po Pałacu pozostały fragmenty pięknych ogrodów oraz brama. Obecnie można ja oglądać w Chorzowie – to brama wejściowa do zoo.
GMINA ŚWIERKLANIEC – POZOSTAŁE ATRAKCJE
ZALEW KOZŁOWA GÓRA
Znajdujący się praktycznie przy samym Parku w Świerklańcu zalew to idealne miejsce na dalekie spacery lub wycieczki rowerowe. Od zachodu graniczy już z województwem Małopolskim, od tej też strony pełen militarnych skarbów. Znajduje się tu bowiem kilka schronów i bunkrów z czasów wojny.
ZALEW CHECHŁO – NAKŁO
Inny zbiornik wodny znajdujący się na terenie gminy to Chechło – Nakło. Ten w przeciwieństwie do poprzednio opisywanego jest dużo mniejszy, ale też i bez porównania dużo bardziej malowniczy. Znajduje się tu mnóstwo ośrodków, knajpek, stanic sprzętu wodnego i przepiękne plaże. Teraz w jesiennej aurze miejsce wygląda po prostu bajkowo.
LASY POMIĘDZY JEZIORAMI
Pomiędzy oboma jeziorami najlepiej przemieścić się rowerami, lub pieszo. Prowadzą tu przez wyjątkowo piękne lasy ścieżki pieszo – rowerowe nazwane „Leśno Rajza”. Na zdjęciach lasy w jesiennej odsłonie . Na wiosnę z pewnością równie piękne.
LASY NA POŁUDNIE OD ZALEWU CHECHŁO – NAKŁO
Od zalewu do Nakła także prowadzi fantastyczna trasa rowerowa – Szlak Naklejski „Leśno Rajza” . Całość poprowadzona jest przez malownicze lasy.
NAKŁO ŚLĄSKIE – PAŁAC I INNE ATRAKCJE OKOLICY
PAŁAC W NAKLE ŚLĄSKIM
W tej samej gminie Świerklaniec znajdziemy jeszcze jeden imponujący obiekt związany historycznie z rodem Donnersmarcków. Pałac jest budowlą, która liczy nieco ponad 150 lat, ale wcześniej stał tu murowany zamek rycerski prawdopodobnie z XVI w. W XIX w. panem ziemi nakielskiej był hrabia Hugon I, kuzyn księcia Guido ze Świerklańca. To właśnie Hugo I, jeden z najbogatszych magnatów przemysłowych Śląska, wzniósł pałac w Nakle Śląskim. Zarządzał nim aż do swojej śmierci w 1890 r mieszkając na stale w Wolfsbergu w Karyntii. Pałac w Nakle wybudowany został jako letnia rezydencja letnia, ale jego potomkowie osiedlili się tu na stałe.
Pod względem architektonicznym neogotycki pałac w Nakle Śląskim stanowi wyjątek wśród licznych rezydencji śląskiej magnaterii. Po śmierci Hugona I, nieco go jednak przebudowano, między innymi podwyższono wieżę.
Obecnie, od 2006 roku obiekt pełni rolę Centrum Kultury Śląskiej.
PARK PRZYPAŁACOWY
Obok pałacu znajduje się niewielki park, niestety bardzo zaniedbany. Jedyną atrakcje stanowi tu aleja stary drzew i malownicze powalone drzewo.
KOŚCIÓŁ I DOM SIEROT
Do 1905 r. właścicielką dóbr nakielskich była wdowa po Hugonie, Laura. Po jej śmierci pasierbowie sprzedali należące do niej posiadłości, oprócz pałacu w Nakle. Zamieszkał w nim najstarszy syn Hugona, Łazarz IV. Nakło Śląskie zawdzięcza mu kościół parafialny, a jego żonie Marii, prowadzony przez siostry Boromeuszki Dom Sierot . Kościół widzimy tuż przed bramą wjazdową do pałacu, dom sierot to obecnie Obecnie Dom Pomocy Społecznej znajdujący się na lewo od tej bramy. Niestety tego drugiego zdjęć nie posiadam.
POZOSTAŁE PRZEWODNIKI PO WSIACH I MAŁYCH MIASTECZKACH W POLSCE :
POLSKA – WSIE I MAŁE MIASTECZKA >
MAŁOPOLSKIE :
ŚLĄSKIE :
LUBELSKIE :
- KAZIMIERZ DOLNY NAD WISŁĄ >
- ATRAKCJE OKOLIC KAZIMIERZA DOLNEGO : LUBLIN, JANOWIEC, NAŁĘCZÓW, PUŁAWY, MIĘĆMIERZ I INNE >
ŚWIĘTOKRZYSKIE :
PODKARPACKIE :
POMORSKIE :
Jeszcze nas tutaj nie było, a widzę, że jest naprawdę pięknie.
Jak wiele wspaniałych budowli straciliśmy podczas wojny, cud, że niektóre się zachowały i możemy podziwiać ślady przeszłości.
ten pałac akurat przetrwał wojnę, tyle tylko, ze w „rozkradzinym i „podpalonym” przez Ruskich stanie , komuna dała mu radę bez zgody kogokolwiek
Mega urokliwe miejsca, pałac piękny.
Tak, był piękny, wyburzenie go to największa strata dla Śląska