Guernsey to mała wyspa z wielką historią. Ukryta między francuskim wybrzeżem a brytyjskim klimatem, jest miejscem, które zachwyca swoją urodą. Guernsey to malownicze klify i urocze miasteczka, ale także wyspa z duszą, która potrafi oczarować każdego, kto choć raz postawi na niej stopę.
Guernsey choć niewielka pod względem powierzchni, oferuje zaskakującą mieszankę angielskiego klimatu, francuskiego uroku i śladów burzliwej historii. To tutaj Winston Churchill knuł plany wojenne, Victor Hugo tworzył swoje arcydzieła, tu też powstały słynne dzieła malarskie. Guernsey nie celuje w masową turystykę. Stawia raczej na spokojnych podróżników szukających natury, historii i czegoś wyjątkowego. Malownicze widoki, ślady II wojny światowej i przyjazna atmosfera przyciągają głównie Brytyjczyków i Francuzów. Dla nas Polaków to raczej nieznane i nieodkryte miejsce.
Nas Guernsey w całości oczarowało i spędziliśmy tu nawet o dzień dłużej niż na JERSEY . Mimo, że wyspa jest mniejsza, to nie wszędzie udało się dotrzeć i nie wszystko zwiedzić. Zobaczyliśmy jednak jej najpiękniejsze oblicze i to postaram się Wam pokazać w tym przewodniku.
MAPA MIEJSC OPISANYCH W PRZEWODNIKU PO GUERNSEY
Najedź na interesujące Cię miejsce, a link poniżej odeślę Cię do konkretnego przewodnika. Każdy osobny przewodnik oznaczony jest innym kolorem.
GUERNSEY – SZCZEGÓŁOWE PRZEWODNIKI
SAINT PETER PORT – STOLICA GUERNSEY I WSCHODNIE WYBRZEŻE >
PÓŁNOCNE GUERNSEY >
ZACHODNIE GUERNSEY >
POŁUDNIOWE GUERNSEY >
GUERNSEY – KRÓTKA HISTORIA
Guernsey to wyspa, gdzie historia otacza Cię z każdej strony. Niemalże wszędzie dostrzec można w krajobrazie echa wszystkich epok, które ją ukształtowały. Historia sięga tu tysięcy lat i odbija się echem w każdej ścieżce, murze i klifie.
Najstarsze ślady osadnictwa na Guernsey sięgają neolitu, czyli około 4000 lat p.n.e. Na wyspie do dziś można zobaczyć megalityczne grobowce, takie jak Le Déhus Dolmen czy La Varde. Kamienne komory grobowe i tajemnicze rytuały przyciągają nie tylko archeologów, ale i miłośników dawnych cywilizacji. Choć Guernsey nie była nigdy formalnie częścią Imperium Rzymskiego, znaleziono tu pozostałości rzymskiej willi, monety i ceramikę. Dowodzi to, że wyspa była częścią ważnych szlaków handlowych i miała kontakt z cywilizacją rzymską już od I wieku n.e.
W XI wieku Guernsey trafiła pod wpływy księstwa Normandii. Po zdobyciu Anglii przez Wilhelma Zdobywcę w 1066 r., wyspa stała się częścią domeny angielsko-normandzkiej. Choć Normandia została utracona przez Anglię w XIII wieku, Guernsey pozostała lojalna Koronie. I tak jest po dzisiejszy. Z tamtych czasów pozostały średniowieczne kościoły, zamki, jak Castle Cornet w St. Peter Port, oraz system paroisses, czyli parafii, który funkcjonuje po części do dziś. W obliczu zagrożenia ze strony Francji w XVIII i XIX wieku, wyspa została silnie ufortyfikowana. Powstały baterie artyleryjskie, wieże Martello, a także rozbudowano obronne elementy Castle Cornet. Te budowle są dziś pamiątką epoki militarnego napięcia.
Najmroczniejszy rozdział historii Guernsey to lata 1940–1945, kiedy wyspa została okupowana przez nazistowskie Niemcy. Pozostałości tej okupacji to bunkry, fortyfikacje, tunele i muzea. Są dosłownie wszędzie i spotkamy je na każdym niemalże kroku. To dramatyczne dziedzictwo wciąż budzi emocje.
GUERNSEY – PODSTAWOWE INFORMACJE
POWIERZCHNIA – 78 km²
LUDNOŚĆ – około 63 tys. mieszkańców
FLAGA I GODŁO
STOLICA – Saint Peter Port
USTRÓJ – Dependencja Korony Brytyjskiej
Wyspa posiada autonomię, ale Wielka Brytania odpowiada za obronność i politykę zagraniczną . Co ciekawe nawet przed brexitem Guernsey nie należała nigdy do Unii Europejskiej.
Specyficzny status w ramach Guernsey posiada wyspa Sark, dependencja Guernsey, która stanowi de facto monarchię dziedziczną podległą królowi Anglii i baliwowi Guernsey.
WŁADCA – Głową państwa jest król brytyjski Karol III, reprezentowany przez gubernatora porucznika, który jest również naczelnym dowódcą wojsk.
WALUTA – Funt Guernsey = Funtowi Brytyjskiemu
SYMBOL – złoty krzyż na czerwonym tle. Krzyż ten nosi nazwę krzyża św. Wilhelma
LUDNOŚĆ – Wyspy zamieszkują głównie Guernejczycy (65%) i Brytyjczycy (25%), a także Francuzi, Portugalczycy, Irlandczycy.
GOSPODARKA
Najważniejszym filarem gospodarki Guernsey jest sektor finansowy. Wyspa jest uznanym centrum bankowym i inwestycyjnym, specjalizującym się m.in. w: zarządzaniu funduszami inwestycyjnymi, usługach powierniczych i emerytalnych, ubezpieczeniach i doradztwie finansowym. Dzięki niskim podatkom i stabilnemu systemowi prawnemu opartemu na brytyjskim modelu, Guernsey przyciąga międzynarodowych inwestorów i firmy z całego świata. Wyspa nie jest rajem podatkowym, ale raczej „jurysdykcją o niskich i przejrzystych podatkach”, działającą zgodnie z regulacjami OECD.
Choć rolnictwo dziś odgrywa niewielką rolę w PKB wyspy, krowy rasy guernsey nadal są dumą lokalnej społeczności. Ich mleko jest bogatsze w beta-karoten i ma charakterystyczną kremową barwę. Rolnictwo na wyspie przybiera dziś bardziej niszowy i ekologiczny charakter.
JĘZYKI
- Angielski – język oficjalny, dominujący i powszechny w życiu codziennym
- Guernésiais – język lokalny, zagrożony wymarciem
- Francuski- język historyczny, obecny w nazwach i dziedzictwie
GUERNSEY – INFORMACJE PRAKTYCZNE
POGODA
Na Guernsey podobnie jak na Jersey nie ma skrajności. Pogoda bywa zmienna, ale przewidywalna i łagodna. Guernsey sprawdzi się niemal o każdej porze roku. My byliśmy w marcu i był już czas na krótki rękawek, momentami jednak mieliśmy po 3 warstwy odzieży na sobie. Wieczorami też robiło się bardzo zimno.
- Wiosna (marzec–maj)
To doskonały czas na odkrywanie Guernsey w wersji „slow”. Temperatury stopniowo rosną, od ok. 10°C w marcu do nawet 17–18°C w maju. Przyroda rozkwita, na klifowych ścieżkach pojawiają się pierwsze kwiaty, a na wyspie panuje spokój, turystów jest jeszcze niewielu. To idealna pora na piesze wędrówki, pikniki i fotografowanie budzącej się do życia natury.
- Lato (czerwiec–sierpień)
Najbardziej słoneczny i tętniący życiem sezon. Temperatury dochodzą do 22–24°C, a dni są długie i jasne. Guernsey zachwyca wtedy złotymi plażami, przejrzystą wodą i atmosferą przypominającą bardziej Bretanię niż Anglię. To świetny moment na kąpiele, sporty wodne, rejsy na sąsiednie wysepki i kolacje przy zachodzie słońca.
- Jesień (wrzesień–listopad)
Początek jesieni na Guernsey to wciąż przyjemna pogoda, we wrześniu temperatury sięgają nawet 20°C. Potem robi się chłodniej i bardziej wilgotno, ale wyspa zyskuje wtedy spokojny, romantyczny klimat. To czas na spacery wśród wrzosowisk, wizyty w muzeach, odkrywanie historii II wojny światowej i cieszenie się lokalną kuchnią w przytulnych restauracjach.
- Zima (grudzień–luty)
Zimy na Guernsey są łagodne, rzadko spadają poniżej 5°C , ale potrafią być wietrzne i deszczowe. To nie jest sezon na plażowanie, ale idealny na spokojny, kameralny wypoczynek. Bez tłumów, z klimatem małych kawiarni, mglistych klifów i cichego piękna Atlantyku. Guernsey zimą pokazuje swoje bardziej autentyczne, surowe oblicze.
GEOGRAFIA GUERNSEY
Guernsey to nie tylko jedna wyspa, obejmuje także kilka mniejszych wysp w archipelagu Wysp Normandzkich. Razem tworzą tzw. Bailiwick of Guernsey, czyli baliwat Guernsey. Oto one:
- Guernsey – Główna i największa wyspa baliwatu – stolica to St Peter Port
- Sark – Malutka, ale niezwykle malownicza wyspa, bez samochodów, tylko traktory i rowery. Posiada własną administrację. Znana jest z klifów, ciemnego nieba i spokojnego rytmu życia.
- Herm– Najmniejsza zamieszkała wyspa w Baliwacie. Brak samochodów, tylko piesze szlaki, plaże i dzika przyroda. Często odwiedzana jest w ramach jednodniowych wycieczek z Guernsey
- Alderney – Trzecia co do wielkości wyspa, z własną administracją. Posiada lotnisko i regularne połączenia z UK oraz Guernsey. Znana jest z dzikich krajobrazów, fortów i ptaków morskich
- Brecqhou – Prywatna wyspa tuż przy Sark, formalnie jej część. Znana jako dawna własność rodziny Barclay. Ma własny zamek i lądowisko helikopterów.
KUCHNIA
Choć Guernsey jest niewielka, jej kuchnia potrafi zaskoczyć. To kulinarna mieszanka wpływów angielskich i francuskich, z silnym akcentem na to, co świeże, lokalne i sezonowe. Dominują tu owoce morza, nabiał z lokalnych gospodarstw i proste, domowe receptury przekazywane z pokolenia na pokolenie.
- Owoce morza – prosto z kanału La Manche
Homary, kraby, przegrzebki i mule trafiają z kutrów prosto na talerze. Szczególnie ceniony jest krab z Guernsey, delikatny i słodki w smaku. W wielu lokalnych knajpkach serwuje się go w formie kanapek, sałatek lub po prostu z masłem czosnkowym.
- Gâche – słodki chleb z tradycją
Prawdziwy lokalny przysmak! Guernsey gâche (wymawiane: „gosh”) to rodzaj bogatego chleba z rodzynkami i wiśniami, często podawanego z masłem. Jest słodki, sycący i idealny do herbaty. Mieszkańcy traktują go jak kulinarną dumę wyspy.
- Rocquette Cider i lokalne piwa
Guernsey może nie słynie z winnic, ale ma swoje rzemieślnicze cydry i browary. Szczególnie popularny jest Rocquette Cider, produkowany z jabłek rosnących na wyspie. Do tego znajdziecie tu lokalne piwa, np. z browaru Randalls.
- Guernsey Cream i mleko
Wyspa słynie z krowy rasy guernsey, która daje wyjątkowo tłuste i złociste mleko. Z niego robi się masło, śmietanę i lody, które naprawdę smakują inaczej niż te znane z kontynentu. Warto spróbować choć raz.
- Guernsey Bean Jar – klasyka comfort food
To tradycyjna, długo gotowana gulaszowa potrawa z fasoli i mięsa (najczęściej wieprzowiny), dawniej przygotowywana w piecu przez całą noc. Podawana na śniadanie lub lunch, rozgrzewa i syci.
GDZIE ZJEŚĆ NA WYSPIE ?
Guernsey pełne jest przytulnych knajpek, uroczych kawiarni i restauracji. Na wyspie znajdziecie też kuchnie wszystkich krajów imigrantów. Poniżej 2 miejsca w których jedliśmy i które mogę polecić :
- Dhaka – kuchnia bangladeska, polecam zajrzeć do wnętrza
- The Bistro – pizzeria przy hotelu, polecam
Na kawę i lody / ciacho polecam zajrzeć do jednego z punktów gastronomicznych przy plażach. Są prawie w każdej zatoczce i przy każdym ciekawym miejscu.
JAK DOTRZEĆ NA WYSPĘ GUERNSEY ?
>> SAMOLOTEM
Dotrzeć tu można wyłącznie z lotnisk Zjednoczonego Królestwa i jego dependencji. Nie ma bezpośrednich lotów z Polski. Z lotniska najlepiej dotrzeć do stolicy lub innych miast autobusem lub od razu na lotnisku pożyczyć auto lub rower.
Linie lotnicze, które obsługują tą trasę :
- Aurigny Air Services – największy przewoźnik lokalny, w pełni własnością władz wyspy
- Blue Islands – Regionalna linia, codzienne połączenia z Jersey i Southampton
- Loganair – Brytyjska regionalna linia
- British Airways / BA CityFlyer – Realizuje sezonowe czarterowe rejsy do Londynu City, Palma, Faro i Malagi
>> PROMEM
Promem na Guernsey dopłyniemy nie tylko wygodnie, ale i malowniczo, z widokiem na klify, latarnie morskie i skaliste wysepki Kanału La Manche. To część podróży, która sama w sobie może być atrakcją. My tej opcji tym razem nie wybraliśmy, bo oddawaliśmy i odbierali auto na lotnisku i aby nie przemieszczać się po wyspie dodatkowo i nie tracić czasu – przelecieliśmy z wyspy na wyspę.
Promy kursują regularnie z Wielkiej Brytanii i Francji, a także między wyspami Normandzkimi. Condor Ferries to główny operator promowy na wyspie :
- Poole – Guernsey (ok. 3 godziny): szybki prom katamaranowy (Condor Liberation)
- Portsmouth – Guernsey (ok. 7 godzin): klasyczny prom z miejscami sypialnymi i restauracją
- St Malo – Guernsey (ok. 2 godziny) – szybkie i bardzo popularne połączenie sezonowe, idealne na weekendy
- Cherbourg i Granville – nieco rzadziej, ale dostępne latem
POŁĄCZANIA MIĘDZY WYSPAMI
Jeśli planujesz odwiedzić także Jersey, Sark czy Herm, to promy kursują codziennie i bardzo regularnie, często kilka razy dziennie :
- Jersey – Guernsey – (ok. 1 godzina) – szybki prom Condor Ferries lub Manche Iles Express
- Sark – Guernsey – (ok. 50 minut) – rejsy obsługuje Isle of Sark Shipping Company
- Herm – Guernsey – (ok. 20 minut) – idealna wycieczka jednodniowa, z portu St Peter Port
Rezerwacja z wyprzedzeniem jest zalecana, szczególnie w sezonie letnim i w weekendy.
JAK SIĘ PORUSZAĆ PO WYSPIE ?
Po wyspie Jersey można poruszać się na kilka sposobów. Wszystko zależy od tego, jak chcemy zwiedzać i jak dużą swobodę sobie cenimy. Oto najważniejsze środki transportu:
>> AUTOBUSY
Na Guernsey funkcjonuje bardzo sprawny i wygodny system autobusowy, który jest doskonałą alternatywą dla wypożyczania samochodu. CT Plus Guernsey to główny i jedyny publiczny przewoźnik. Obsługuje całą wyspę, w tym większość atrakcji turystycznych, plaż, klifów i miejscowości. Centralny węzeł komunikacyjny znajduje się w St Peter Port (Town Terminus). Autobusy kursują codziennie, także w niedziele i święta (choć rzadziej). W dni robocze: od ok. 6:30 do 23:00.
Ceny biletów (2025):
- Bilet jednorazowy – £1.25 (niezależnie od długości trasy!)
- Bilet dzienny – £5.00 (nielimitowane przejazdy tego dnia)
- Dzieci do lat 5 – za darmo
- Karta Puffinpass – dla dłuższych pobytów (np. tygodniowa karta za ok. £15–£20)
>> SAMOCHÓD
Na wyspie obowiązuje ruch lewostronny, ale drogi są miejscami bardzo wąskie i często kręte. Dlatego nie radzę pożyczać dużego samochodu. Wypożyczenie samochodu na Guernsey jest możliwe i dość popularne, zwłaszcza wśród osób, które chcą zwiedzić wyspę we własnym tempie.
Na wyspie działa kilka lokalnych i międzynarodowych firm: Europcar, Value Rent-A-Car, Jersey & Guernsey Car Hire, Freedom Self Drive, Go Guernsey Self Drive. Wypożyczalnie mają punkty odbioru: na lotnisku Guernsey (GCI) i w St Peter Port.
Wymagania:
- Minimalny wiek: 21–25 lat, w zależności od wypożyczalni
- Ważne prawo jazdy krajowe (polskie jest akceptowane bez problemu)
- Karta kredytowa/debetowa do blokady depozytu
Większość parkingów publicznych jest bezpłatna, ale limitowana czasowo. To bardzo skomplikowany system i łatwo tu o mandat jeśli przekroczymy czas. Jeśli hotel napisze, że ma parking, to okazuje się, ze jest parking publiczny i będziemy musieli się dostosować do dziwnych zwyczajów i ograniczeń czasowych. Wymagany jest parking clock (taki specjalny dysk). Dostępny jest on w hotelach, sklepach i wypożyczalniach. W pozostałych miejscach na wyspie nie ma problemu z opłatami i ograniczeniami.
>> ROWER
Poruszanie się rowerem po wyspie to świetny sposób na zwiedzanie wyspy. Wyspa jest kompaktowa, zróżnicowana krajobrazowo i oferuje malownicze trasy wzdłuż wybrzeża oraz przez wiejskie okolice. Guernsey ma tylko ok. 25 km długości, więc rowerem można objechać ją w jeden dzień. Jest wiele „Green Lanes” , specjalnych dróg, gdzie priorytet mają piesi i rowerzyści. Warto pożyczyć rower elektryczny ze względu na bardzo górzysty teren.
> PIESZO
Cała wyspa ma zaledwie ok. 25 km długości i 12 km szerokości, więc spokojnie da się ją odkrywać pieszo. Przejście całej dookoła to około 60 km pieszo. Zajmie to więc około 3-4 dni. Na Guernsey nie wolno jednak nocować „na dziko”, czyli rozbijać namiotu lub spać na plaży, w lesie czy na prywatnym gruncie bez zgody właściciela. Prawo wyspy jest w tej kwestii dość surowe, a lokalna społeczność bardzo dba o krajobraz, prywatność i środowisko. Można dostać mandat lub zostać poproszonym o opuszczenie miejsca
GUERNSEY – CIEKAWOSTKI
Guernsey – nie tylko wyspa, ale i rasa krowy.
Wyspa dała nazwę jednej z najbardziej znanych ras mlecznych na świecie. Krowy rasy Guernsey produkują mleko o złotawym kolorze, bogatsze w beta-karoten i bardziej kremowe niż zwykłe mleko. Na wyspie są prawdziwą dumą lokalnych rolników.
Victor Hugo mieszkał tu przez 15 lat.
Francuski pisarz Victor Hugo (autor Nędzników) spędził na wyspie Guernsey swoje lata wygnania z Francji. Mieszkał w willi Hauteville House w St Peter Port, którą sam urządził i ozdobił. Dziś to muzeum i jedna z głównych atrakcji turystycznych.
Wybrzeże ma największe pływy .
Guernsey charakteryzuje się jednymi z najwyższych pływów w Europie. Różnica między przypływem a odpływem może sięgać nawet 10 metrów. Zjawisko to wpływa nie tylko na krajobraz wyspy, odsłaniając rozległe połacie skał i plaż, ale także na codzienne życie mieszkańców oraz planowanie wycieczek. Wiele zatok, ścieżek i basenów pływowych dostępnych jest tylko w określonych godzinach, dlatego warto sprawdzać lokalne tablice pływów przed każdą wizytą na wybrzeżu.
Z Guernsey widać Francję.
W pogodny dzień z południowego wybrzeża można dostrzec wybrzeże Normandii , bo to zaledwie ok. 48 km.
Nie ma tu autostrad, a drogi są bardzo wąskie.
Najwyższe ograniczenie prędkości to 56 km/h. W tzw. „green lanes” tylko 24 km/h. Ruch lewostronny i wąskie drogi otoczone żywopłotami czynią jazdę samochodem prawdziwym wyzwaniem.
Dawniej mówiono tu po normandzku.
Jeszcze kilkadziesiąt lat temu mieszkańcy wyspy mówili w Guernésiais, lokalnym dialekcie normandzkiego. Dziś język jest zagrożony wymarciem, ale wciąż uczą się go dzieci w szkołach i można usłyszeć go podczas wydarzeń kulturalnych.
GUERNSEY – BAZA NOCLEGOWA
Guernsey jest tak małą wyspą, że gdziekolwiek się nie zatrzymacie, to wszędzie dotrzecie najdalej w pół godziny. Dlatego jeśli tylko planujecie poruszać się po wyspie samochodem, warto zarezerwować wszystkie noclegi w jednym miejscu. Nasz pensjonat w którym się zatrzymaliśmy nie należy do tych , które chciałabym polecić. Okazało się bowiem, że nie ma własnego parkingu, a parkowanie na miejskich z racji bardzo nieczytelnych zasad skończyło się u nas mandatem.
Korzystając z któregokolwiek linku na mojej stronie możesz rezerwować noclegi i samochody z rabatem 15%. Wybierz na mapie poniżej interesujące Cię miejsce i datę noclegu i rezerwuj :
GUERNSEY – PRZEWODNIK I INFORMATOR PRAKTYCZNY >
SZCZEGÓŁOWE PRZEWODNIKI PO WYSPIE :